De banken binnen de GCC worden aangemaand om hun liquiditeitsbeheer te finetunen met het oog op de nieuwe economische cyclus - Coface Economisch Rap...

• Lage energieprijzen en lagere overheidsuitgaven binnen de GCC-regio leggen druk op kredietmogelijkheden
• Ondanks de huidige bedrijfsomstandigheden, blijft GCC in 2017 een solide groei van het aantal leningen van 4,9% optekenen
• Banken zijn in 2017 en 2018 kieskeurig wat betreft het verstrekken van leningen
• Alternatieve financieringsopties als gevolg van strakke marktomstandigheden

Stagnatie van de olieprijzen: een verschillende impact op bedrijfsfinanciering

De stagnatie van lage olieprijzen weegt op de liquiditeitsomstandigheden in alle landen van de Samenwerkingsraad van de Arabische Golfstaten (GCC of Gulf Cooperation Council). Hierdoor dalen de belastinginkomsten voor overheden, verstrakt de liquiditeit in de bankensector, stijgen de financieringskosten en wordt de economische groei naar beneden getrokken (volgens de prognoses van Coface bedraagt deze 2,1% in 2017). Uit het rapport blijkt dat verdere beperkingen inzake overheidssubsidies de daling van de depositogroei nog zou versterken.

In de hele sector zijn de interbancaire rentevoeten zijn gestegen en is de geldvoorraad gedaald. Deze situatie was bijzonder zorgwekkend voor Oman en Bahrein aangezien zijn over de zwakste fiscale en externe buffers binnen de regio beschikken. Dit betekent dat strakkere liquiditeitsomstandigheden een zwaardere impact voor de bedrijfsfinanciering hebben gehad in deze twee landen in vergelijking met andere landen, zoals de VAE en Saoedi-Arabië, die op sterkere financiële buffers kunnen terugvallen.

Globaal genomen wordt verwacht dat de groei van het aantal leningen een solide stijging van 4,9% zal vertonen in 2017. Dit is echter beduidend lager dan de gemiddelde jaarlijkse groei van 9,2% die tussen 2012 en 2016 werd opgetekend.

Seltem Iyigun, een econoom bij Coface, verklaarde: "Beperkte middelen zouden ertoe leiden dat banken in 2017 en 2018 kieskeuriger zijn wat betreft het toekennen van leningen. Hierdoor zou ook de toegang tot financiering voor bedrijven, en dan vooral voor kleine en middelgrote ondernemingen, worden beperkt aangezien ze grotere risico's vertegenwoordigen."

Kapitaalmarkten moeten een grotere rol spelen op het vlak van fundraising

De olieprijzen zijn tussen midden 2014 en januari 2016 met meer dan 75% gedaald maar sindsdien opnieuw met ongeveer 85% gestegen. De daling resulteerde in tal van landen tot verslechterde financiële en zakelijke omstandigheden, waardoor bepaalde overheden hun toevlucht moesten zoeken tot besparingsmaatregelen - zoals het annuleren van projecten met een lage prioriteit, het aanrekenen van administratieve vergoedingen en het inperken van bepaalde subsidies.

Massimo Falcioni, CEO voor Landen in het Midden-Oosten bij Coface, zei:"Het bankensysteem in de Golfstaten moet het hoofd bieden aan nieuwe uitdagingen die te wijten zijn aan de daling van de olieprijzen. De financieringskosten zijn gestegen als gevolg van de Amerikaanse renteverhogingen - die ongetwijfeld een impact hebben gehad op de dirham van de VAE aangezien deze vastgekoppeld is aan de Amerikaanse dollar - en ook zijn er kapitaalaanpassingen noodzakelijk als gevolg van de recente implementatie van de Basel III-vereisten, waardoor banken in 2018-2019 verplicht zullen zijn om een aanzienlijk bedrag aan liquide activa van hoge kwaliteit aan te houden."

Uit het rapport van Coface komt duidelijk naar voor hoe de sterke afhankelijkheid van olie de belastinginkomsten in vele landen uit de regio heeft doen dalen. Dit heeft dan weer zijn impact gehad op de liquiditeit binnen de bankensector en op de bedrijfsresultaten. De begrotingen voor 2017 uit de regio vertonen verlagingen van de overheidsuitgaven die zullen leiden tot het uitstellen van enkele belangrijke projecten. Dit zal het kasstroombeheer voor bedrijven moeilijker maken en de mogelijkheden voor banken verminderen om megaprojecten te financieren die tot hun belangrijkste bronnen van winstgevendheid behoren.

"Banken binnen de GCC moeten hun liquditeitsbeheer finetunen om de aanstaande economische cyclus het hoofd te kunnen bieden. De overschotten op de rekening-courant zijn gedaald en de fiscale overschotten van landen zijn tekorten geworden. Het vermogen van de overheidssector om liquiditeit op te bouwen in het bankensysteem is daardoor ook afgenomen,"voegde Falcioni er nog aan toe.

Lage olieprijzen hebben ertoe geleid dat landen binnen de GCC hun eigen middelen moeten aanwenden voor het financieren van begrotingstekorten. In het huidige bedrijfsklimaat zouden kapitaalmarkten een grotere rol kunnen spelen op het vlak van fundraising. Het aanspreken van de internationale obligatiemarkten zou GCC-overheden kunnen helpen om de liquiditeitsdruk te verlichten en om bijkomende middelen te vinden die gebruikt zouden kunnen worden voor de private sector. In 2016 hebben GCC-overheden $ 38,9 miljard opgehaald via internationale obligatie-emissies en ondanks het herstel van de olieprijzen, wordt verwacht dat ze in 2017 nog verder een beroep zullen doen op de obligatiemarkten. Volgens het rapport werd in 2016 in totaal meer dan $ 38,9 miljard opgehaald door GCC-overheden via de internationale obligatiemarkten en verwacht wordt dat deze tendens in 2017 zal aanhouden.

"Liquiditeitstekorten zetten niet enkel druk op de financiering van bedrijven en KMO's, maar zorgen ook voor een toename van de handelsrisico's die verband houden met solvabiliteit en niet-betalingen. Binnen deze omgeving is het ten sterkste aan te bevelen om het handelssysteem te beschermen als stabilisator, alsook als een versneller met het oog op de aanhoudende strategische expansie binnen niet-oliesectoren," besloot Falcioni.

Strakkere liquiditeitsomstandigheden leiden er ook toe dat bedrijven financieringsoplossingen implementeren, zoals introducties op de beurs, en zich tot private equity-fondsen wenden om aan hun kapitaalnoden te beantwoorden.