Handelsovereenkomst VK-EU: bijna te laat, maar het wachten waard

Toch zullen bedrijven, naarmate de grenscontroles worden uitgevoerd, te maken krijgen met vertragingen en zullen geïntegreerde ketens naar verwachting langzamer en duurder worden. Om de invoering van deze formaliteiten te vergemakkelijken heeft het VK besloten de douanevoorschriften voor de uitvoer van de EU naar Groot-Brittannië gefaseerd in te voeren (de douanecontroles worden in de Ierse Zee uitgevoerd overeenkomstig het protocol voor Noord-Ierland). Sinds 1 januari zijn volledige douaneaangiften alleen nog nodig voor gecontroleerde goederen (zoals tabak en alcohol), terwijl ze voor alle andere goederen kunnen worden uitgesteld tot 1 juli. Ook de sanitaire en fytosanitaire (SPS) controles van producten van de landbouw- en voedingssector zullen geleidelijk aan worden opgevoerd, eerst in april en vervolgens opnieuw in juli. Aan de andere kant van de grens voert de EU echter sinds 1 januari voor alle goederen douanecontroles uit.
De laatste knelpunten
Ondanks het feit dat het VK de EU op 31 januari 2020 officieel heeft verlaten, bleef het land lid van de interne markt en de douane-unie tijdens een overgangsperiode die elf maanden zou duren en die bedoeld was om een overeenkomst te bereiken over de toekomstige economische en handelsbetrekkingen. Hoewel de onderhandelingen voor een handelsovereenkomst van deze omvang bijzonder snel verliepen, en nog meer gezien de context van de pandemie, waren de onderhandelingen de afgelopen maanden toch tot stilstand gekomen. Hoewel in de eerste maanden van de onderhandelingen naar verluidt 98% van de inhoud van een handelsovereenkomst snel werd goedgekeurd, waren de besprekingen over de drie lastigste kwesties (milieu- en arbeidsnormen, staatssteun en visserij) in een impasse geraakt. Het VK en de EU zijn er uiteindelijk in geslaagd om op het laatste moment compromissen te sluiten:
1) Een van de belangrijkste knelpunten in de besprekingen, het zogenaamde "level playing field” (gelijk speelveld), zal uiteindelijk worden gegarandeerd door een systeem dat het VK vrij laat om zijn eigen milieu- en arbeidsnormen vast te stellen, maar met het risico dat tarieven worden opgelegd als het scheidsgerecht bepaalt dat de nieuwe normen een oneerlijk voordeel opleveren voor bedrijven. De arbitragecommissie, bestaande uit drie arbiters, moet haar definitieve uitspraak doen binnen de 30 dagen na de datum van haar oprichting. Bovendien zijn beide partijen overeengekomen hun normen niet af te zwakken tot onder het niveau van 31 december 2020.
2) Wat staatssteun betreft, zullen beide partijen eenzijdig tarieven kunnen opleggen om het effect van handelsverstorende subsidies te compenseren (60 dagen na verzending van het verzoek om informatie aan de andere partij). In dit geval kan de andere partij eisen dat een arbitragecommissie wordt opgericht, die binnen de 30 dagen een definitieve uitspraak doet.
3) Het VK zal afstand doen van het gemeenschappelijk visserijbeleid. In eerste instantie zullen de visserijrechten van de EU in de Britse wateren tijdens de overgangsperiode (die vijf en een half jaar zal duren) met 25% worden verminderd (ongeveer 160 miljoen euro per jaar). Vervolgens zal de toegang voor de EU-vissersvloten afhangen van de jaarlijkse onderhandelingen (zoals met Noorwegen of IJsland). Als het VK de toegang echter intrekt, mag de EU compenserende maatregelen nemen, zoals tarieven voor de uitvoer van vis of het uitsluiten van het VK van zijn energiemarkt.
De overeenkomst bevat ook maatregelen om de handel te vergemakkelijken, zoals de wederzijdse erkenning van regelingen voor ‘trusted traders’ (geautoriseerde marktdeelnemers).

Het blijft opletten geblazen
(of)
Hou toch rekening met een aantal zaken
Hoewel deze overeenkomst opmerkelijk is en ontegenzeggelijk goed nieuws is voor beide partijen, vooral in vergelijking met het schrikbeeld van handelsbetrekkingen die onder de regels van de Wereldhandelsorganisatie vallen en die voor veel sectoren die sterk afhankelijk zijn van de handel tussen de EU en het VK (landbouw- en voedingsmiddelenindustrie, auto-industrie, detailhandel, lucht- en ruimtevaartindustrie, farmaceutische industrie en chemische industrie) tot aanzienlijke problemen zouden hebben geleid, betekent dit niet dat de handel niet zal worden verstoord.

Er moet dus rekening gehouden worden met volgende punten:
1) Het is het vermelden waard dat de tarief- en quotavrije handel alleen betrekking heeft op goederen die met voldoende lokale inhoud zijn gemaakt (Brits of uit de EU). Dit betekent dus dat bijvoorbeeld voor sommige auto's op benzine en diesel, waarvan veel onderdelen afkomstig zijn uit niet-EU-landen (zoals Japan en Turkije), extra tarieven zullen gelden als meer dan 45% van hun waarde niet lokaal is. Er is echter een uitzondering gemaakt voor elektrische auto's en accu's die in eerste instantie tot 60%, respectievelijk 70% buitenlandse onderdelen mogen bevatten. Toch zal die vereiste vanaf 2024 worden aangescherpt tot respectievelijk 55% en 50%.
2) Maar ook al werd de overeenkomst gunstig onthaald door de detailhandel, die vreesde dat tarieven zouden worden opgelegd omdat 80 procent van de Britse voedselimport uit de EU komt, zullen de toeleveringsketens voor landbouw- en voedingsproducten nog steeds worden verstoord, omdat er grenscontroles zullen zijn. Deze verstoringen zullen naar verwachting nadeliger zijn voor bederfbare voedingswaren.
3) De overeenkomst heeft geen betrekking op de toegang van het VK tot de EU voor financiële diensten. Er wordt alleen vermeld dat financiële diensten niet in aanmerking komen voor "wederzijdse vergeldingsmaatregelen" als een deel van de handelsovereenkomst wordt geschonden. Zoals verwacht zullen de toegangsregelingen voor ondernemingen uit het VK en de EU gebaseerd zijn op unilaterale besluiten in het kader van de "gelijkwaardigheidsregeling", zoals met de Verenigde Staten of Japan. Minister van Financiën Sunak zei dat het VK en de EU in de komende maanden een apart memorandum van overeenstemming zullen opstellen.
4) Bovendien zal er een impact zijn op professionele dienstverleners (zoals accountancy, audit, engineering en architectuur), aangezien er geen wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties zal zijn. Er werden echter bepalingen overeengekomen voor korte zakenreizen.
Wat de economische gevolgen betreft, wordt verwacht dat deze handelsovereenkomst de negatieve gevolgen voor de activiteit in het VK op de lange termijn zal verminderen, maar niet voldoende zal zijn om ze te neutraliseren. Op de korte termijn zal de economische situatie verder worden bepaald door de ontwikkeling van de pandemie, die een schok van ongekende omvang betekent, zowel in het VK als in de EU, waar een derde lockdown dreigt - of al realiteit is.

En u?
Hebt u leveranciers en/of klanten in het VK?
Identificeer gratis hun risicoprofiel om uw toeleveringsketen en/of uw marges te beschermen. Info.belgium@coface.com
.

Na negen maanden van gespannen onderhandelingen hebben het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie op kerstavond - slechts een week voor het verstrijken van de overgangsperiode - eindelijk een post-Brexit handels- en veiligheidsakkoord gesloten.

Bekijk onze video, geschreven door onze econoom Bruno De Moura Fernandes, om enkele van de belangrijkste punten van de overeenkomst te leren.