Na tien jaar goed uitgevoerde hervormingen en hoge groeicijfers lijkt de Turkse economie moeite te hebben om dezelfde groeiprestaties vol te houden.

Na tien jaar goed uitgevoerde hervormingen en hoge groeicijfers lijkt de Turkse economie moeite te hebben om dezelfde groeiprestaties vol te houden. 

• Coface verwacht dit jaar een groei van 3,5% – nog altijd een sterk resultaat, maar lager dan de op 5% geschatte potentiële groei en die van enkele vergelijkbare landen.
• De hoge volatiliteit van de Turkse lira, de kwetsbaarheid van het Europese herstel en de geopolitieke risico's die op de grootste exportmarkten wegen, worden als de belangrijkste uitdagingen van de Turkse economie in de volgende periode beschouwd.
• De textiel- en kledingsectoren worden zwaar getroffen door de recente ontwikkelingen in de wereldeconomie en door de spanningen in de regio.
• De farmaceutische sector blijft sterk, ondanks strenge reglementeringen en gedaalde winstmarges.

In de voorbije tien jaar is de Turkse economie met gemiddeld 4,9% gegroeid, aangevoerd door het binnenlandse verbruik.  Turkije werd meer bepaald in de periode na de financiële wereldcrisis bevoordeeld door de globaal goedkope en op grote schaal beschikbare liquiditeit voor de financiering van zijn binnenlandse verbruik en zijn investeringsuitgaven. Maar met het herstel van de Amerikaanse economie en de exitstrategie van de Federal Reserve is de wereldeconomie in een nieuwe fase getreden. 

Deze nieuwe economische omstandigheden scheppen nieuwe uitdagingen voor de Turkse economie, vooral als gevolg van de wisselkoersen. Hun toenemende volatiliteit, gekoppeld aan politieke onzekerheid, heeft een negatieve impact op de verbruiks- en investeringsuitgaven. De productiekosten stijgen als gevolg van de sterkere dollar. De export lijdt onder de zwakke euro en de grote spanningen in de regio. De economie heeft dus problemen om de groei uit het verleden vol te houden.

Turkse investerings- en spaarquote (% van het bbp)

Spaarquote – investeringsquote

Ook het vermogen om producten met een hogere toegevoegde waarde te produceren en op die manier de inkomsten uit de export te verhogen, is een uitdaging voor de Turkse economie. De marktdiversificatie en het vermogen om meer complexe producten te exporteren, zijn grote knelpunten geworden, in lijn met de toenemende risico's op de traditionele Turkse exportmarkten. 

“In het laatste decennium is gebleken dat de groei van de Turkse economie gepaard gaat met een toenemend tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans. De belangrijkste oorzaak van dit tekort is de handelsbalans.Het relatief lage technologische niveau van de meeste Turkse exportproducten tast het concurrentievermogen aan en draagt dus bij tot deze situatie. Turkse producten die een hoog niveau van onderzoek en ontwikkeling weerspiegelen, vertegenwoordigen 3% van de totale export van fabrieksproducten. De Turkse export blijft weinig gesofisticeerd, wat een hinderpaal vormt voor de groei van het volume en de waarde van de export. Dit lijkt een van de oorzaken van de stagnatie van de Turkse export in 2014 en in de eerste maanden van 2015, na de sterke groei die sinds 2002 werd opgetekend”,zegt Seltem İYİGÜN, Coface MENA economist. 

Ondanks deze uitdagingen heeft Turkije een aantal economische troeven, zoals een bescheiden begrotingstekort, een lage overheidsschuld en een inkrimpend tekort op de handelsbalans, in lijn met de zwakkere groei. Een mogelijk akkoord tussen Iran en de landen van de P5+1, zou nieuwe investerings- en exportkansen kunnen scheppen voor de Turkse ondernemingen. 

De textiel- en kledingsectoren worden zwaar getroffen door de ontwikkelingen in de wereldeconomie. Ook de regionale spanningen drukken op de exportprestaties van de Turkse textiel- en kledingbedrijven. Coface heeft de risicobeoordeling voor de textielsector van gemiddeld naar hoog risico verhoogd, voornamelijk vanwege de beperkende impact van de sterkere euro op de exportinkomsten, de toenemende import- en productiekosten, de kwetsbaarheid van het herstel van Europa, de belangrijkste markt van het land, de in Oekraïne en Rusland geboekte verliezen en ten slotte de achteruitgang van de betaalprestaties van de ondernemingen. Het risico van de kledingsector is momenteel gemiddeld, maar wordt van nabij gevolgd. De inspanningen van de producenten om de export op te drijven (vooral naar de buurlanden en de VS) lijken een veelbelovende strategie om deze hindernis te overwinnen. 

De farmaceutische sector blijft sterk, ondanks strenge reglementeringen en gedaalde winstmarges. Coface beoordeelt het risiconiveau van deze sector als laag. De sector wordt bevoordeeld door de grotere toegang van de Turkse burgers tot gezondheidsdiensten, het hogere inkomen per capita en de hogere farmaceutische uitgaven per capita. Hoewel het systeem met referentieprijzen de prijzen laag houdt en daardoor de investeringen in nieuwe technologieën afremt, heeft de sector nog altijd de sterke basis die voor solide financiële prestaties nodig is. De inning van de betalingen verloopt vlot, zonder vertraging van de betalingen door de overheid.

De belangrijkste sectorrisico's die Coface aanstipt zijn: 

Metaalsector (zonder ijzer en staal):Risiconiveau: zeer hoog. De afhankelijkheid van de import van grondstoffen, de daling van de commodityprijzen en de negatieve weerslag van de volatiele wisselkoersen op de leningkosten zijn de belangrijkste risico's voor de bedrijven. Sommige ondernemingen worden geconfronteerd met een achteruitgang van hun cashflow als gevolg van de versterking van de harde valuta's. 

Autosector:Risiconiveau: gemiddeld. In het begin van 2015 is de verkoop sterk gestegen, na een krimp van 10% in 2014. De ondernemingen van de sector hebben meestal een degelijke financiële basis, zodat de risico's van de betaalprestaties beperkt blijven. 

Voedingssector:Risiconiveau: gemiddeld. Het grootste risico voor de voedselproducenten is de stijging van de productiekosten als gevolg van een strenge winter sinds het begin van 2015. Vooral de kleine en middelgrote producenten ondervinden een negatieve weerslag van de stijgende kosten. 

Bouwsector:Risiconiveau: zeer hoog. De scherpe verhoging van de rentevoet door de Centrale Bank, in het begin van 2014, de tragere economische activiteit en de stijgende inflatie doen de vraag op de woningmarkt terugvallen. Lage leningkosten en een stabiele arbeidsmarkt, twee van de belangrijkste factoren die de verkoop van woningen in het verleden stimuleerden, zouden het woningsegment in de volgende periode minder goed kunnen steunen.