Regionale economische ambities van China en Japan vertonen opvallende gelijkenissen

Volgens Coface zijn China en Japan concurrenten aan het worden op vlak van handel en investeringen in de regio Azië-Stille Zuidzee.  Uit het rapport van Coface "Clash of the Titans: China’s rise fuels competition with Japan’s interests in Asia", blijkt dat Japan weliswaar zijn voorsprong behoudt op vlak van investeringen, maar dat China de absolute nummer een blijft op het gebied van handel. De groei van de Chinese investeringen kan op termijn echter een bedreiging vormen voor de Japanse economische belangen in de regio.

Handel en investeringen: steeds grotere concurrentie tussen Japan en China

Japan en China zijn op nettobasis niet alleen invoerders van grondstoffen uit Azië, maar importeren ook mechanische en elektronische componenten en onderdelen die verwerkt worden in exportgoederen met een hogere toegevoegde waarde. Dit is te wijten aan het feit dat beide landen ook belangrijke spelers zijn in de wereldwijde toeleveringsketens, vooral wat elektronica betreft. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat hun top drie van exportproducten naar Azië identiek is: elektrische machines en uitrusting, staalproducten, en machines en mechanische toepassingen. China heeft zich stapsgewijs opgewerkt in de wereldwijde waardeketen en deze trend zal naar verwachting aanhouden. Naarmate de productiestructuren van de twee landen steeds meer op elkaar gaan lijken, zal dit ongetwijfeld tot meer concurrentie leiden.

Met het Chinese 'Een Gordel, Een Weg'-initiatief zullen er miljarden USD geïnvesteerd worden in infrastructuur en andere projecten. Beleidsmakers in Azië hebben mede hierdoor hun verwachtingen opgetrokken. Toch zijn de uitgaande directe buitenlandse investeringen (van China naar de rest van de wereld) gedaald met 29,4%, tot 120 miljard USD in 2017. Dit is de eerste terugval op jaarbasis van de kapitaaluitstroom sinds 2009. De directe buitenlandse investeringen (van de rest van de wereld naar China) zijn met 7,9% gestegen tot 135 miljard USD. Dit betekent dat China op nettobasis opnieuw een ontvanger van buitenlandse investeringen werd in 2017.

Hoewel ze overschaduwd werden door de 'Een Gordel, Een Weg'-campagne, bleven de Japanse bedrijven niettemin een belangrijke impact hebben op het economisch landschap in Azië.  Japan is verder blijven investeren in het buitenland en is intussen de grootste speler geworden nu het China voorbijgestoken heeft. De analyse van Coface is dat Japan een belangrijke economische speler zal blijven in de regio, en dit om een aantal redenen. Japan, met zijn volwassen en welvarende economie, is veel vroeger in het buitenland beginnen investeren dan China, en dat heeft het land een stevige voorsprong gegeven in de race om het leiderschap in de regio.  Meer recent zorgden de hogere productieprijzen voor een verschuiving naar landen in Zuidoost-Azië waar de loonkosten lager zijn, waardoor de Japanse bedrijven opnieuw aan momentum en invloed winnen.

Potentiële bedreiging voor Japanse economische belangen

Ondanks de historische voorsprong van Japan op het gebied van investeringen, ziet Coface opvallende gelijkenissen tussen de twee landen wat de investeringen betreft, en op termijn zal dit mogelijk tot moeilijkheden leiden voor Japanse ondernemingen. China investeert nu minder in grondstoffen en meer in sectoren zoals de industrie en de dienstensector - domeinen waarin Japan historisch gezien sterker staat. De mijnbouwsector zakte tussen 2006 en 2016 terug van de vierde naar de dertiende plaats, terwijl de industriële productie opgeklommen is van de vijfde naar de tweede plaats. Japan blijft een belangrijke industriële speler, maar het aandeel van het land is gedaald van 69% van de totale uitgaande directe investeringen tot amper 35% in 2016. Dit is omdat Japan zich geheroriënteerd heeft op diensten met een hoge toegevoegde waarde en op de IT-sector - wat in lijn ligt met de ambities van China in de regio.

Concurrentie betekent dynamisme en het feit dat er twee economische reuzen actief zijn in Azië, kan nieuwe zakelijke opportuniteiten creëren voor bedrijven uit de regio. Dit gaat niettemin ook gepaard met een grotere onzekerheid, vooral voor Japanse bedrijven die er niet in slagen om een tandje hoger te schakelen.